O nas – Kościół Wolnych Chrześcijan

KOŚCIÓŁ WOLNYCH CHRZEŚCIJAN
ZBÓR w LUBLINIE

Rys historyczny

Początki ruchu tzw. Braci wolnych wiążą się z biblijnie odrodzonymi chrześcijanami, którzy stanęli na gruncie Słowa Bożego i odrzucili tradycje niezgodne z Pismem Świętym. Za początek ruchu Wolnych Chrześcijan uważa się rok 1830, kiedy to w Dublinie (Irlandia) rozpoczęto regularnie zgromadzać się na wspólnych modlitwach, lekturze Biblii i „Łamaniu Chleba”. Od 1832 roku „bracia” zgromadzali się także w mieście Plymuth (Anglia) i od tego miasta „braci” zaczęto nazywać „braćmi plymuckimi”. Wierzyli oni, że:

istnieje tylko jeden Kościół Boży („jedno Ciało”) dostatecznie wielki, aby objąć wszystkich świętych, na tyle jednak ograniczony aby wykluczyć świat;
Słowo Boże jest kompletne i wystarczające we wszystkich sprawach wiary i życia;
każdy zbór i każdy człowiek za swe życie i działalność jest odpowiedzialny przed Bogiem;
Pan Jezus Chrystus przyjdzie po swoich „rychło” przed ustanowieniem Tysiącletniego Królestwa na Ziemi.

Ruch braterski rozwijał się szybko. Zgromadzenia zaczęły odbywać się już nie tylko w Dublinie i Plymuth, ale też i w innych miastach brytyjskich, a następnie w wielu krajach na całym świecie. Należy wobec tego wskazać niektóre wybitne postaci ruchu. Jedną z nich był Antony Norris Groves (1795-1853) syn przedsiębiorczego przemysłowca i kupca, z zawodu był dentystą, ale szybko porzucił intratną praktykę i poświęcił się pracy misyjnej. Wędrując przez Rosję dotarł aż do Bagdadu nad rzekę Eufrat, gdzie w strasznych warunkach opowiadał przez trzy lata Ewangelię, aby następnie udać się do Indii. Po powrocie do Anglii otrzymał doktorat teologii i dożywotnią pensję od królowej Wiktorii.

Drugą postacią wielce zasłużoną dla ruchu był John Gifford Bellett (1795-1864), który nawrócił się w młodości. Był człowiekiem bardzo delikatnym w kontaktach międzyludzkich, w których posługiwał się pięknym językiem. Brał czynny udział w wielkim przebudzeniu duchowym, które miało miejsce w północnej Irlandii w r. 1853. Jest autorem kilku książek. Kolejną pionierską postacią jest Francis Hutchinson (1802-1833), w jego mieszkaniu w Dublinie zaczęła zgromadzać się mała gromadka „braci” w imieniu Pana Jezusa. Głoszona tam Ewangelia była w sposób jasny i z mocą Bożego Ducha tak, że w krótkim czasie mieszkanie to stało się ciasne i trzeba było wynająć dużą salę. Następną postacią z tego okresu jest John Parnell (Lord Congleton 1805-1883). Przez całe życie studiował Pismo Święte. Był też mężem modlitwy. Modlił się wcześnie rano oraz o godzinie jedenastej, piętnastej i wieczorem o godzinie dwudziestej. Przez wiele lat prowadzący działalność misyjną w Indiach i Bagdadzie. W pierwszych zebraniach „braci” brał również udział dr Edward Cronin (1801-1882), syn ojca katolika i matki protestantki, który razem z Johnem Parnellem udał się w podróż misyjną do Bagdadu. Tam przez pewien okres pracował wspólnie z Grovesem, a kiedy Groves udał się do Indii, powrócił do Anglii, poświęcając się pracy wśród „świętych”, pobudzając ich do wiary i modlitwy. Najmłodszym z pośród wyżej wymienionych był William James Stokes (1807-1881), którego cechowała bardzo wielka miłość do wszystkich prawdziwych chrześcijan bez względu na wyznanie. Swoją skromną postacią, przenikniętą na wskroś Ewangelią leczył nie jedną ranę serca i łagodził niejeden ból. Prowadził wspólnie z YMCĄ wykłady biblijne w Dublinie, które odnotowywały bardzo dużą frekwencję, a wraz z adwokatem Keanem założył w tym samym mieście sierociniec i przytułek. Bardzo popularną postacią był też John Nelson Darby (1800-1882), krewny słynnego admirała angielskiego Lorda Nelsona. Był wybitnym znawcą języków klasycznych, a tej też racji współpracował w Niemczech nad tłumaczeniem Biblii, tzw. Elberfeldzkiej na język niemiecki. Tłumaczył też Biblię na język angielski i francuski a Nowy Testament na język włoski. Na terenie Szwajcarii prowadził wykłady Pisma Świętego, które dały początek wielkiemu dziełu pt. „Przegląd Ksiąg Biblii”. Pracował na niwie Pańskiej również w Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, Indiach Zachodnich, Nowej Zelandii, Holandii i Włoszech. z urodzenia był przywódcą tak jak jego brat, ale na co dzień w kontaktach ludzkich był bardzo prostym i skromnym bratem. Napisał wiele pięknych duchowych pieśni śpiewanych do dziś w zborach. Żył Biblią, myślał Biblią i taki sposób życia zalecał innym.

Wymienione wyżej nazwiska stanowią grono pierwszych siedmiu „braci” zgromadzających się w Dublinie. Wielkim rozgłosem w tym czasie cieszył się też Gregore Mueller (1805-1898), który odznaczył się działalnością na rzecz sierot. W niedługim czasie wybudował kilka sierocińców w Bristolu (Anglia), przypisując zdobycie środków na te inwestycje wyłącznie sile wiary i modlitwy. Wiele lat spędził na pracy misyjnej w Ameryce Północnej, Kanadzie, Australii, Indiach, Chinach, i krajach Europy. Kolejną postacią związana z pracą ewangelizacyjną na terenie Rosji jest Lord Grenvill Radstock. To jego użył Bóg do głoszenia Ewangelii wśród arystokracji petersburskiej. W tym to okresie na prowadzonych przez niego zgromadzeniach nawrócił się m.in. pułkownik Wasilij Aleksandrowicz Paszkow, należący do najbogatszych i najznakomitszych rodów Rosji. Paszkow oddał cały swój majątek, a także samego siebie całkowicie w służbę Pana. Pałac jego służył zgromadzeniom biblijnym. Założył on Towarzystwo Krzewienia Pism Duchowo – Moralnych, które znacznie przyczyniło się do rozwoju ruchu zwanego sztundyzmem, któremu początek dał niemiecki pastor Bohnekämper i jego współpracownicy, którzy prowadzili godziny biblijne (Bibelstunden) w szwabskich koloniach południowej Rosji. Sztubdystami określano później wszystkie inne odłamy biblijnych chrześcijan Rosji. „Braci” nazywano w Rosji także „paszkowcami” od nazwiska Paszkowa. Wpływ działalności ewangelizacyjnej Paszkowa sięgał aż na dwór carski. Na skutek reakcji kościoła prawosławnego Paszkow jak i wielu innych „braci” musiało pod przymusem opuścić Rosję. Na terenie Rosji prowadził również działalności ewangelizacyjną hrabia Korff, który również podzielił los Paszkowa. Dalszą kontynuacją w Rosji ruchu „paszkowców” stał się ruch ewangelicznych chrześcijan, których duchowym wodzem był inż. Iwan Stiepanowicz Prochanow (1869-1835). a więc w Rosji praca wolnych i ewangelicznych chrześcijan mocno się zazębiła co nie stanowi wyjątku, gdyż i w naszym kraju te dwa kierunki są bardzo ze sobą spokrewnione, o czym świadczy również historia lubelskiego Zboru Ewangelicznych Chrześcijan i Zboru Wolnych Chrześcijan.

Na terenie Irlandii wielką pracę wykonał Samoserset Richard Maxwell (1803-1884), ósmy Lord Farnham, który był potomkiem króla Henryka III. Napisał kilka dzieł poetyckich i prozą, wśród nich wyróżniające się dzieło pt. „Studnie Zbawienia”, gdzie w sposób szczególny ukazuje głębie i rozległość znaczenia wspaniałego słowa: „zbawienie”. Wysoce sobie cenił fakt, że został członkiem rodziny Wielkiego Kola i że przez to stał się dziedzicem Bożym i współdziedzicem Chrystusa.

Inną wielką postacią, która cieszyła się wielkim rozgłosem na terenie Irlandii był Charles Henry Mackintosh (1820-1896). Pod wpływem listów swojej nawróconej siostry i przeczytanej rozprawy Darby`ego „Działanie Ducha” nawrócił sie do Pana. Jest autorem sześciotomowego dzieła nacechowanego głębokim ewangelicznym duchem, które doczekało się wielu wydań i zostało przetłumaczone na wiele języków. Jego inicjały „C.H.M.” są znane na całym świecie. Głosząc Słowo Boże przez wiele lat zawsze stawał dzielnie w obronie Bożej Prawdy. Był bardzo aktywny w czasie wielkiego przebudzenia w Irlandii, które miało miejsce w latach 1859-1860.

Natomiast na terenie Niemiec do rozwoju braci wolnych w sposób szczególny przyczynił się dr Frederick W. Baedeker (1823-1906), który będąc w nieuleczalnie chory na gruźlicę nawrócił się pod wpływem usługi Lorda Radstocka. W Niemczech został nazwany Ojcem aliansylnej konferencji w Blankenburgu. Działał też w Rosji, gdzie pracował wśród więźniów na Syberii. Otrzymał prawo dostępu do wszystkich więzień Rosji. Pracował także wśród sztundystów i Armeńczyków. Głosił także Ewangelię w Kanadzie, Japonii, Singapurze i Chinach.

Inna bardzo dobrze znaną postacią na terenie Niemiec był Jerzy von Viebahn (1840-1915). Jest on autorem wielu rozpraw. Niektóre zostały przetłumaczone na język polski. Był kierownikiem konferencji aliansyjnej w Blankenburgu.

W Czechach i na Słowacji działalność ruchu wolnych rozpoczął Anglik Fredrick Butcher (1869-1955), który wraz z małżonką zamieszkał w dzisiejszej stolicy Słowacji, Bratysławie. Na terenie Czech i Moraw pracował również Franciszek Jan Kresina. Jednak głównym pracownikiem na terenie Słowacji po i wojnie światowej był Jan Siracky. Na Zaolziu, gdzie używano języka polskiego pracował także, już od 1900 roku Józef Mrózek sen.

Ruch wolnych braci szerzył się i szerzy również w innych częściach świata o czym świadczy praca wymienionych wcześniej braci. Praca misyjna jest kontynuowana nieprzerwanie. Trwa w wielu krajach świata. Obecnie najwięcej zborów powstaje w Indiach, Chinach i Rumunii. Zbory Wolnych Chrześcijan w świecie noszą różne nazwy. W krajach anglosaskich znane są pod nazwą Brethren lub dokładniej Open Brethren. Natomiast w niemieckim obszarze językowym jako Brüdergemeinde. Jest też wiele tysięcy zborów rozsianych po całym świecie znanych jako Zbory Braterskie. Prowadzą działalność misyjną w wielu krajach, wydają książki i czasopisma, zakładają szkoły biblijne, np. w Anglii prowadzona jest działalność wydawnicza przez „Pickering Inglis Ltd” w Londynie. Kilkadziesiąt tysięcy czytelników ma miesięcznik „The Witness”. W Niemczech w Widenest prowadzona jest szkoła biblijna, która kształci misjonarzy. Wydawane jest też tam czasopismo „Offene Türe”, którego głównym celem jest informowanie o działalności misyjnej prowadzonej w świecie przez braci wolnych. Zbory Wolnych Chrześcijan są samodzielne. W ruchu tym brak jest organów centralnych i hierarchii.

Na terenach Polski ruch propagujący idee Wolnych Chrześcijan pojawił się dopiero na początku XX. Pierwsze zbory powstały na Śląsku Cieszyńskim . Ich powstanie związane jest z osobą Józefa Mrózka sen. (1882-1972), który po nawróceniu i ukończeniu w 1909 roku Szkoły Biblijnej w Berlinie rozpoczął pracę misyjną. Pierwsze nabożeństwa odbywały się w Trzanowicach pod Cieszynem, rodzinnej wsi jego żony Ewy z d. Sabela. Przez jego świadectwo powstaje wkrótce drugi zbór w Boguminie. Potem praca ta rozciąga się na Karwiny, Cierlicko, Gołkowice, Cieszyn i inne miejscowości. Większość z nich należy dziś do Czech i Słowacji. Władze austriackie rejestrowały członków wolnych zborów jako „bezwyznaniowych”.

Również w Warszawie na kilka lat przed pierwszą wojną światową rozpoczął pracę w tym duchu nawrócony ksiądz rzymskokatolicki Wacław Zebrowski, a nieco później inni nowonawróceni dwaj księża rzymskokatoliccy Antoni Przeorski i Stanisław Bortkiewicz. Władze rosyjskie zarejestrowały ten ruch wolnych chrześcijan pod nazwą: „Zrzeszenie Zwolenników Nauki Pierwotnych Chrześcijan (w skrócie: pierwochrześcijanie). z Wacławem Zebrowskim nawiązuje Józef Mrózek se. Kontakt jeszcze za czasów austriackich, natomiast z Antonim Przeorskim bezpośrednio po pierwszej wojnie światowej. Mrózek współpracuje też z Janem Franciszkiem Kresiną, czołową postacią ruchu braci wolnych na terenie Czech i Słowacji. W latach 1919-1921 pracował na misji w poznańskim a od roku 1922 zamieszkał w Nowych Hajdukach (obecnie część miasta Chorzowa) i poświęcił się pracy misyjnej w katowickim i krakowskim. W tym okresie Bóg powołuje do pracy dalszych pracowników i po uzyskaniu niepodległości przez Polskę po i wojnie światowej ruch wolnych zborów znacznie się rozszerza. Obejmuje wiele nowych miejscowości, jak Tarnów, Kraków, Nowy Sącz, Lublin, Piotrków Trybunalski, Kozakowice – Nierodzim, Chorzów, Jaworzno, Oświęcim, Pszczyna, Czeladź, Orzesze, Borowiec (obecnie dzielnica Chrzanowa), Brzeszcze, Żywiec, Balin i Spytkowice (obecnie Chabówka).

Praca wolnych chrześcijan prowadzona była również na Wołyniu i na innych terenach wschodnich kresów. Pracowali tam głównie bracia przybyli z Wielkiej Brytanii; Stuart K. Hine, D. Griffiths, A.C. Mc Gregor i J. Sheneidrook. Trzej ostatni odwiedzali zbory w Polsce również po drugiej wojnie światowej.

W czasie drugiej wojny światowej część zborów była zmuszona do zaprzestania działalności. Zbory te prowadziły działalność w ukryciu przed okupantem.

Bezpośrednio po wojnie wolni chrześcijanie wraz z innymi ugrupowaniami ugrupowaniami ewangelicznymi podjęli próbę współpracy w ramach Polskiego Kościoła Chrześcijan Baptystów z uawagi na wielkie trudności stawiane przez ówczesne władze komunistyczne. Próba ta jednak nie przyniosła oczekiwanych rezultatów i w dniu 3 maja 1947 roku na konferencji w Pszczynie stworzono „Zjednoczenie Wolnych Chrześcijan”, do którego weszły zbory południowej Polski znane pod nazwą pierwochrześcijan oraz zbór warszawski noszący nazwę „Ewangelicznych Chrześcijan Wolnych”. W ramach Zjednoczenia Wolnych Chrześcijan znalazł się również zbór w Lublinie. Na tejże konferencji w Pszczynie powzięto uchwałę o przystąpieniu Zjednoczenia Wolnych Chrześcijan do kościoła, który miał powstać z ugrupowania kilku biblijnych kierunków religijnych. W dniu 24 maja 1947 roku na Konferencji w Ustroniu został powołany do życia taki Kościół pod nazwą: Zjednoczony Kościół Ewangeliczny. Prócz wolnych chrześcijan w skład jego weszły: Związek Ewangelicznych Chrześcijan i Stowarzyszenie Stanowczych Chrześcijan, a w 1953 roku Kościół Chrześcijan Wiary Ewangelicznej i Zjednoczenie Kościołów Chrystusowych. W ramach Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego wolni chrześcijanie działali do 1980 roku. Wtedy to opuścili ZKE i utworzyli ponownie samodzielną społeczność pod nazwą Kościół Wolnych Chrześcijan.

W roku 1981 było 21 zborów, które rozpoczęły samodzielna pracę jako Kościół Wolnych Chrześcijan. Od tamtej pory powstało dalszych 18 zborów co razem daje 39 zborów. Najwięcej zborów jest na południu Polski na terenach województwa śląskiego i małopolskiego oraz na północy Polski, w województwie zachodniopomorskim oraz mazowieckim.

Struktura organizacyjna

Członkowie Kościoła Wolnych Chrześcijan skupiają się w Zborach, które stanowią samodzielne społeczności zaspokajające duchowe potrzeby członków, sympatyków i ich rodzin. Zbór prowadzi działalność w szczególności przez: organizowanie publicznych nabożeństw, prowadzenie wykładów biblijnych, wczasów, obozów i kursów, szkółek niedzielnych, pielęgnowanie życia religijnego i modlitwy w domach, nauczanie dzieci i młodzieży, prowadzenie pracy duszpasterskiej, wykonywanie obrzędów wg. Pisma Świętego tj. Chrztu wiary i Wieczerzy Pańskiej, oraz wykonywanie innych posług takich jak śluby, pogrzeby, błogosławieństwa dzieci i młodzieży, itp. w zborach pielęgnowana jest jest praca charytatywna i oświatowa, śpiew i muzyka, kolportaż Pisma Świętego i literatury chrześcijańskiej.

Najważniejszym organem Zboru jest Ogólne Zebranie Członków, które decyduje według Nowego Testamentu o sprawach Zboru, zarządzania i dysponowania majątkiem Zboru o raz podejmuje uchwały w ważnych sprawach. Drugim organem Zboru jest Rada Braterska, która jest organem wykonawczym uchwał i decyzji Ogólnego Zebrania oraz sprawuje opiekę nad rozwojem życia chrześcijańskiego Zboru. Natomiast pracami Rady Braterskiej kieruje Przełożony Zboru.

Na szczeblu ogólnokościelnym organem najwyższym jest Synod Kościoła zwoływany raz na trzy lata, który wybiera Radę Kościoła odpowiedzialną za koordynację współpracy Zborów. Na szczeblu Rady Kościoła działają różne agendy, które maja na celu nieść pomoc lokalnym Zborom. Są to m. in. Komisja Kobiet, Komisja Misyjna, Komisja Dziecięca, Komisja Młodzieżowa, Ośrodki Katechetyczno – Szkoleniowe, Seminarium Biblijne, Wydawnictwo, Redakcja kwartalnika „Łaska i Pokój”.

Zasady wiary

Zbory Kościoła Wolnych Chrześcijan są wspólnotami ewangelicznymi, skupiającymi chrześcijan, którzy przez nawrócenie, pokutę i odrodzenie duchowe stali się członkami żywego Kościoła Pana Jezusa Chrystusa oraz jego uczniami. Każdy kto przyjął przez wiarę Pana Jezusa Chrystusa, przyjął równocześnie Ojca i Ducha Świętego. Każdy nowo narodzony ma zadatek Ducha Świętego i powinien dążyć do Jego pełności. Członkowie Zborów wierzą:

w nieomylność całego Pisma Świętego – Biblii jako Słowa Bożego, natchnionego przez Ducha Świętego i stanowiącego pełne objawienie oraz najwyższy autorytet w prawach wiary i życia chrześcijańskiego;

w Jedynego Boga, Stworzyciela Nieba i Ziemi, Wiekuistego i Wszechmogącego, jako naszego Ojca Niebiańskiego, który jest w niebie;

w Boskość Pana naszego Jezusa Chrystusa, jedynego Syna Bożego, Zbawiciela i Pośrednika, narodzonego według ciała z Dziewicy Marii, w Jego zastępczą śmierć na krzyżu za grzechy świata, w Jego zmartwychwstanie w ciele i wniebowstąpienie, w Jego powtórne przyjście;

że Duch Święty jest Osobą Boską pochodzącą od Ojca i Syna, wiekuiście współistniejący z Ojcem i Synem. Został dany Kościołowi jako Orędownik, mieszka w Kościele i w każdym jego członku i każdemu odrodzonemu człowiekowi daje dary według swojej woli; czasy ostateczne i wieczność, w zmartwychwstanie ciała, pochwycenie wierzących, powtórne przyjście Pana Jezusa Chrystusa na ziemię i ustanowienie przez Niego Tysiącletnie Królestwa, w wieczne zbawienie i wieczne potępienie;

Chrzest wiary i Wieczerze Pańską, że jest wolą Pana Jezusa Chrystusa aby odrodzony chrześcijanin, który stał się Jego naśladowcą, został w wieku świadomym ochrzczony przez zanurzenie w wodzie. Wieczerza Pańska aby obchodzić pamiątkę śmieci Pańskiej pod dwiema postaciami: chleba i wina;

jedność Kościoła, że wszyscy odrodzeni, wierzący w Pana Jezusa Chrystusa są członkami jednego Kościoła, którego głową jest Chrystus. Każdy kto przyjął przez wiarę Pana Jezusa Chrystusa, przyjął równocześnie Ojca i Ducha Świętego. Każdy nowo narodzony ma Ducha Świętego jako zadatek i powinien dążyć do życia w Jego pełni.

Każdy wierzący przestrzega zasady powszechnego kapłaństwa i należy do jednego ze Zborów, i żyje zgodnie z przykazaniem miłości Boga i bliźniego oraz trwa w nauce apostolskiej, w społeczności z wierzącymi w łamaniu chleba i w modlitwach.

Członkowie Zborów zgodnie z nauką Nowego Testamentu są lojalnymi obywatelami i starają się o pomyślność swej ziemskiej ojczyzny.

Zbór w Lublinie

Zawierucha pierwszej wojny światowej zaprowadziła do Lublina ze Śląska Cieszyńskiego Br. Pawła Wojnara, który podjął pracę w urzędzie przy ul. Niecałej 1. W wolnej chwili od pracy mówił swoim współpracownikom o żywym Jezusie Chrystusie i zbawieniu z łaski. Jego zwiastowanie znalazło żywy oddźwięk początkowo Stephanów i Repszów, później w innych domach. i tak powstał w Lublinie Zbór „dzieci Bożych”. Początkowo ówczesne władze miały problemy z określeniem nazwy społeczności, kiedy zbór wystąpił o rejestrację. i tak od 1917 do 1925 roku Zbór występował pod nazwą: Zrzeszenie Zwolenników Pierwszych Chrześcijan., a od 1925 roku pod nazwą: Zbór Wolnych Chrześcijan. W okresie międzywojennym w Lublinie był wydawany miesięcznik „Łaska i Pokój”. W czasie drugiej wojny światowej Zbór zgromadzał się w domu braterstwa Szynanków i Stephanów. Na zgromadzenia Zboru przychodzili również wierzący Niemcy. Po wyzwoleniu pierwszy chrzest odbył się już 8 lipca 1945 roku w rzece Bystrzycy. W 1980 roku Kościół Wolnych Chrześcijan wystąpił ze składu Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego, lecz Zbór w Lublinie pozostał w dalszym ciągu w strukturach ZKE, w ramach ugrupowania Ewangelicznych Chrześcijan. Po rozwiązaniu w 1987 roku ZKE pozostał w strukturach Kościoła Ewangelicznych Chrześcijan. W 1988 roku z tegoż Zboru wystąpiła grupa wierzących, która powróciła do pierwotnej nazwy i tradycji Kościoła Wolnych Chrześcijan. Zgromadzenia najpierw odbywały się w domu Braterstwa Wiesława i Grażyny Solaków. W 1990 roku został zakupiony budynek przy ul. Bolesław Prusa 4a, który spełnia funkcję kaplicy.